اثر عصاره آبي زعفران بر جذب جنين (سقط جنين) و عوارض آن
در موش كوچك آزمايشگاهي
مريم تفضلي1- دكتر طيبه كرماني2- عليرضا سعادتجو 3
چكيده
زمينه و هدف: مصرف زعفران يكي از عادات غذايي رايج بويژه در مناطق شرق كشور است و همراه با چاي، به صورت نوشيدني مصرف ميگردد. گزارش شده است كه از دوزهاي بالاي آن براي سقط جنين و پايان دادن به حاملگي ناخواسته استفاده مي‌شود. اين مطالعه با هدف بررسي تأثير عصاره آبي زعفران بر عوارض جنين در موش آزمايشگاهي انجام شد.
روش بررسي: در اين مطالعه تجربي، 50 موش Balb/c بالغ ماده پس از جفت‌گيري و مشاهده پلاك واژني به صورت تصادفي به دو گروه تقسيم شدند. به گروه اول (مورد) محلول عصاره آبي زعفران و به گروه دوم (شاهد) آب داده شد و عوارض جنيني با استفاده از آزمون نسبت شانس مورد مقايسه قرار گرفت. 05/0P< به عنوان سطح معني‌داري در نظر گرفته شد.
يافته‌ها: تعداد جنين صغريافته و جذب‌شده در گروه مورد نسبت به شاهد به طور نسبي بيشتر بود. نسبت شانس به ترتيب 46/4 و 1/1 بود؛ بين دو گروه از نظر وجود حاملگي، عارضه سفيدي و كوچك‌بودن و نيز تراتوم ساكروم اختلاف معني‌داري وجود نداشت؛ بين صغر يافتن جنين و تا حدي جذب جنين ارتباط معني‌داري حاصل گرديد.
نتيجه‌گيري: مصرف زعفران در دوران بارداري مي‌تواند عوارضي بر جنين اعمال نمايد.
كليد واژه‌ها: زعفران؛ سقط جنين؛ عوارض
افق دانش؛ مجله دانشكده علوم پزشكي و خدمات بهداشتي، درماني گناباد (دوره 10؛ شماره 3؛ سال 1383)
مقدمه
عزت و جايگاه ويژه انسان در علوم اسلامي باعث توجه خاص به مادر و جنين در دوران بارداري شده است و هر گونه آسيب به جنين گناهي عظيم محسوب شده است؛ اما رخداد حاملگي‌هاي ناخواسته، همواره باعث دغدغه و نگراني افراد شده است؛ به نحوي كه به فكر چاره‌جويي و رهايي از آن افتاده‌اند و در اين راستا به درمانهاي خانگي و پنهاني متوسل شده‌اند.
|
|
|
|
| |
|
|
|  | ||
|
| ||||
|
|
| |||
يكي از اين روشها استفاده از داروهاي خانگي و محلي، به علت تصور بي‌خطر بودن آنها ميباشد. شواهد بازگوكنندة ارتباط بين مصرف و تجمع برخي مواد غذايي و وقوع بعضي از بيماريها است. يكي از اين مواد غذايي رايج، زعفران است كه در هند، اسپانيا و ايران كشت مي‌شود. زعفران داراي رنگ زرد تا نارنجي تيره است و از آن به عنوان ادويه و حتي ماده رنگ‌كننده در تهيه مواد غذايي استفاده مي‌شود (1).
زعفران در دوز پايين براي درمان سياه‌سرفه، آسم، سرماخوردگي، دردهاي قاعدگي، يائسگي نامنظم، ناباروري، التهاب، افسردگي، سردرد، گلودرد و تهوع توصيه شده است
(2).
نتايج مطالعات فارماكولوژيك جديد نشان ميدهد كه عصارة زعفران داراي اثرات كاهش چربي، افزايش يادگيري و حافظه، پالاينده خون، كاهنده كلسترول و فشار خون و تصفيه‌كننده طحال و كبد و آغازگر رشد اندام تناسلي ميباشد (4،3).
گزارش شده است كه اين ماده مانع رشد سلول‌هاي توموري انسان از طريق تشكيل كلني و سنتز اسيدنوكلئيك سلول مي‌شود (5-7)؛ بر همين اساس براي پايان‌دادن به حاملگي ناخواسته (سقط جنين) و كاهش باروري نيز مصرف ميگردد (9،8).
مصرف اين ماده در دوران بارداري و در دوران بحراني تشكيل اندام‌ها (به عنوان نوشيدني) مي‌تواند به جنين صدماتي وارد نمايد؛ بنابراين مطالعه حاضر با هدف بررسي اثر زعفران بر تكامل جنين در موش Balb/c انجام شد.
روش بررسي
در اين مطالعه تجربي، 50 موش Balb/c بالغ ماده در دامنه وزني 22-26 گرم انتخاب شدند؛ پس از جفت‌گيري، مشاهده پلاك واژني، به عنوان روز صفر حاملگي در نظر گرفته شد. موش‌ها به طور تصادفي به دو گروه 10 تايي به عنوان شاهد و 40 تايي به عنوان گروه مورد تقسيم شدند؛ به اين ترتيب كه از هر جعبه 5 تايي، يك موش به طور تصادفي به عنوان شاهد انتخاب شد و بقيه به عنوان مورد در نظر گرفته شد.
به گروه مورد روزانه 100 سانتيمتر مكعب محلول 2/0% عصاره آبي زعفران از روز ششم تا دوازدهم حاملگي داده شد؛ به نمونه‌هاي گروه شاهد در طي اين مدت آب داده شد.
براي تهيه محلول عصاره آبي زعفران، 2/0 گرم زعفران ساييده‌شده در 2 سانتيمتر مكعب آب حل شد و سپس به مدت 5 دقيقه توسط هيتر جوشانده شد و يا روي بخار دم گرديد؛ سپس حجم آن با استفاده از استوانه مدرج به 100 سي‌سي رسانده شد.
موش‌ها در روزهاي پانزدهم و شانزدهم حاملگي سزارين شدند؛ فرد‌تشريح كننده از چگونگي مصرف زعفران يا آب توسط موش‌ها و نحوه گروه‌بندي آنها اطلاعي نداشت.
اطلاعات جمع‌آوري شده با استفاده از آزمون نسبت شانس (Odds Ratio) مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفتند؛ 05/0P< به عنوان سطح معني‌داري در نظر گرفته شد.
يافته‌ها
در اين مطالعه50 موش (40 موش به عنوان مورد و 10 موش به عنوان شاهد) مورد مطالعه قرار گرفتند. از بين نمونه‌هاي گروه مورد، با وجود داشتن پلاك واژني، 25 موش (5/62%) به هنگام سزارين داراي جنين بودند كه از اين تعداد 20 موش داراي نوزاد مشخص بودند و در 5 مورد رحمي تسبيح مانند، در اندازه‌اي كوچكتر از زمان حاملگي وجود داشت كه به نظر ميرسيد تمام جنين‌ها جذب شده باشند. تعداد حاملگي‌ها در نمونه‌هاي گروه شاهد 4 مورد (40%) بود كه در تمام موارد داراي نوزاد مشخص بودند؛ بين دو گروه از اين نظر اختلاف آماري معني‌داري وجود نداشت (جدول 1).
تعداد كل جنين در گروه مورد 223 و به طور متوسط 5/11 جنين و در گروه شاهد 45 و به طور متوسط 72/11 جنين بود. از 223 جنين در گروه مورد، 50 جنين (4/22%) صغر يافته بودند؛ در گروه شاهد جنين صغريافته وجود نداشت (001/0P<)؛ (جدول 1).
در گروه مورد 16 جنين جذب شده بودند؛ در گروه شاهد هيچ موردي از جذب جنين وجود نداشت؛ از اين نظر بين دو گروه اختلاف آماري معني‌داري وجود نداشت (06/0=P) (جدول 1).
در گروه مورد 2 (1%) مورد عارضه سفيدي و كوچك بودن و 1مورد (5/0%) عارضه تراتوم ساكروم، مشاهده گرديد؛ در جنين‌هاي گروه شاهد هيچ موردي از عوارض مذكور مشاهده نشد؛ دو گروه از اين نظر اختلاف آماري معني‌داري نشان ندادند (005/0P>) (جدول 1).
بحث و نتيجه‌گيري
نتايج تحقيق حاضر نشان داد كه در گروه مورد (مصرف‌كننده زعفران) 4/22% از جنين‌ها صغر يافتند؛ ولي در گروه شاهد هيچ جنين صغريافته‌اي مشاهده نگرديد؛ اين اختلاف از نظر آماري معني‌دار بود (001/0P<)؛ اين اختلاف را مي‌توان به وجود كاتالاز به عنوان يك آنتي‌اكسيدان و كروسين به عنوان يك عامل سايتوتوكسيك موجود در زعفران نسبت داد (10)؛ همچنين در نمونه‌هاي گروه مورد، حدود 2/7% جذب جنين مشاهده گرديد ولي هيچ مورد جذب جنين در گروه شاهد وجود نداشت؛ هر چند اين اختلاف از نظر آماري معني‌دار نبود ولي به سطح معني‌دار بودن بسيار نزديك بود (06/0=P)؛ اين مقدار را نيز مي‌توان به وجود همان كاتالاز و كروسين در زعفران مربوط دانست.
در 1% از جنين‌هاي مورد مطالعه در اين تحقيق كه زعفران دريافت نموده بودند، عوارضي از جمله سفيدي و كوچك بودن و در حدود 5/0% از آنها تراتوم ساكروم مشاهده گرديد ولي در گروه شاهد هيچ‌يك از اين عوارض در جنين‌ها مشاهده نگرديد؛ البته اين اختلاف نيز از نظر آماري معني‌دار نبود (005/0P>)؛ احتمالاً با انجام آزمايشها و مطالعات بر روي تعداد جنين‌هاي بيشتر مي‌توان نتايج سودمندتري به دست آورد.
براساس نتايج حاصل از اين مطالعه پيشنهاد مي‌شود خانم‌هاي باردار با احتياط بيشتري زعفران مصرف كنند؛ البته براي رسيدن به نتايج قطعي‌تر انجام مطالعات و آزمايشهاي گسترده‌اي لازم است و حتي با توجه به پايداري شيميايي كاتالازوكروسين موجود در زعفران در درجات متفاوت حرارتي مي‌توان نسبت به ارائه فراورده غذايي زعفران فاقد تركيبات تراتوژن نيز در آينده اقدام نمود.
جدول 1- مقايسه عوارض جنسي در نمونه‌هاي گروه مورد و شاهد
| گروه عارضه/متغير | مورد (تعداد:40) | شاهد (تعداد: 10) | نسبت شانس (دامنه اطمينان 95%) |
| وجود حاملگي | 25 (5/62%) | 4 (40%) | 5/2 (32/10-61/0) |
| تعداد كل جنين | 223 (متوسط 5/11) | 45 (متوسط 72/11) | NS* |
| تعداد جنين صغريافته | 50 (4/22%) | 0 | 46/4 (69/5-49/3) |
| تعداد جنين جذب‌شده | 16 (2/7%) | 0 | 1/1 (12/1-04/1) |
| عارضه سفيدي و كوچك بودن | 2 (1%) | 0 | 1 (02/1 – 99/0) |
| عارضه تراتوم ساكروم | 1 (5/0%) | 0 | 1 (01/1-99/0) |
* اختلاف معني‌دار نمي‌باشد.
منابع:
1- حسين‌زاده ح. عوارض جانبي گياهان دارويي. مشهد: انتشارات دانشگاه علوم پزشكي مشهد؛ شماره 55، جلد اول. سال 1381.
2- Verma SK, Bordia A. Antioxidant property of Saffron in man. Indian J Med Sci.1998; 52 (5): 205-207.
3- Clarke JH. A dictionary of practical materia medica. www.homeoint.org/clarke
4- Hosseinzadeh H, Younesi HM. Antinociceptive and anti-inflammatory effects of Crocus sativus L. stigma and petal extracts in mice. BMC Pharmacol 2002; 2 (1): 7.
5- Brounstein M. Natrition. Heartland Healing Center.1999.
6- Abdullaev FI, Gonzalez de Mejia E. Inhibition of colony formation of Hela cells by naturally occurring and synthetic agents. Biofactors. 1995-96; 5 (3): 133-38.
7- Escribano J, Alonso GL, Coca-Prados M, Fernandez JA. Crocin, safranal and picrocrocin from saffron (Crocus sativus L.) inhibit the growth of human cancer cells in vitro. Cancer Lett. 1996; 100 (1-2): 23-30.
8- Nair SC, Pannikar B, Panikkar KR. Antitumour activity of saffron (Crocus sativus). Cancer Lett 1991; 57 (2):109-14.
9- Salomi MJ, Nair SC, Panikkar KR. Inhibitory effects of Nigella sativa and saffron (Crocus sativus) on chemical carcinogenesis in mice. Nutr Cancer 1991; 16 (1): 67-72.
10- Ragland JD, Gur RE,
Effects of saffron on abortion and its side effect
on mice balb/c
Tafazoli M.*, Kermani T.*, Saadatjoo AR.
Abstract:
Background and Aim: Using saffron is one of the common habits in Eastern parts of
Materials and Methods: In this experimental study, fifty female mice balb/c with vaginal plagues, divided into two groups. The first group (case) was fed with saffron. The second group (control) was fed with water. Data were analyzed by odds- ratio with P<0.05>
Results: The results indicated that the percent of absorbed and abnormal embryos were increased significantly in the group that tread with saffron (OR: 1.1, 4.46) but fibrous and teratum sacrum wasn’t significantly different.
Conclusion: The study indicated that saffron’s usage in pregnancy can have some complication on the embryo.
Key words: Saffron; Abortion; Complication
* Faculty Member, Department of Anatomy,
** Faculty Member, Department of Nursing,
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر